Zinsopbouw in het Turks

Hallo Hakan, zou je mij iets meer over de zinsopbouw in het Turks kunnen uitleggen/vertellen?
Ik vind dit nl. altijd erg lastig.
Zou daar graag een goede uitleg over willen hebben,als dit mogelijk is natuurlijk.
Groetjes Meryem

Hallo Meryem,
Zinsopbouw is een zeer breed begrip. Ik kan je er veel over vertellen, maar je zult specifieker moeten zijn wat voor soort zinsopbouw.

Graag een voorbeeld erbij Wink

groeten
Hakan

Ik bedoelde, ik weet vaak niet waar ik moet beginnen te lezen,of als ik zelf iets schrijf waarmee ik moet beginnen.
Vooral als het zo'n hele lange zin is.
In de turkse berichtjes worden (haast) nooit met komma's en of punten gewerkt.
De woorden op de juiste plaats te zetten.
Dat heet toch zinsopbouw?
Trouwens je mag me er veel over vertellen:-) (ik wil graag veel weten)
Ik hoop dat ik nu duidelijker ben geweest,anders hoor ik het wel.

Ja, het klopt dat veel mensen geen komma's of puntjes gebruiken. Dat doen ze vaak omdat ze het toch wel kunnen lezen en anderen daar geen moeite mee hebben.

Als je bijvoorbeeld de zin neemt:
Meryem eve gidiyor.
Meryem gaat naar huis

Het onderwerp staat vrijwel altijd vooraan. Je ziet dat het werkwoord achter in de zin staat. Dit is vrijwel altijd bij een vaststellende zin.

als je zegt:
Meryem doktora gittikten sonra eve gitti
Meryem ging naar huis nadat ze naar de dokter was geweest.

Weer staat het onderwerp (Meryem) vooraan en het werkwoord (gitti) achterin.

Wat je kunt doen als je een enorm lange zin ziet is het volgende:

1. Je zoekt ten eerste het onderwerp op.
2. Je zoekt de persoonsvorm en andere werkwoorden op
3. je zoekt de zelfstandig naamwoorden en kijkt in welke vorm(naamval) ze staan.

Naamval is soms moeilijk om te bepalen hoe je het Turks zegt.

bijvoorbeeld:
Daarna ging ik weg
Ondan sonra gittim

er staat 'ondan' dat is bezittelijk van 'o' Je moet deze allemaal leren.
ik hoop dat ik genoeg heb verteld
groeten
Hakan

Erg bedankt voor de uitleg,maar met de zinnen die jij schreef heb ik niet zoveel moeite,maar als ik nu bv. naar deze zin kijk, hoe kan ik dat dan het beste doen?

Hergun gulmek kadar saglikli ve guzel olan birsey yok.

Zou je het aub uitkunnen leggen?

Groetjes,Meryem

Hallo Hakan,super !bedankt !dat je erzoveel moeite voor hebt gedaan!
Het is me nu al wel een beetje duidelijker,maar ik beloof je niet dat ik het nu allemaal meteen goed zal gaan doen Smile

En dan had ik nog een vraagje, ik vertaalde ook dit berichtje:

sevgili canım ben senı 20 gun daha özleyeceğım ve ondan sonra beraber
olacağız.
Neler yapacağız?
yemek uyumak olacak galıba ve çalışmak.

En ze schreef:ik mis je nog twintig dagen
ben seni 20 gun daha özleyeceğım << zo vertaalde ik het.
Daha 20 gün seni özlemek zorundayım << en jij vertaalde het zo
ben= ik
seni= jou
20 gun = 20 dagen
daha= nog
özleyeceğım= ik zal missen

Idd. dat woordje seni staat waarschijnlijk op de verkeerde plaats
maar ik kan het dan ook niet als hieronder schrijven?

20 gün seni daha özleyeceğım.

Türkçe bana çok zor....İnsallah öğreneceğim!
Nasıl olacağını bana öğret lütfen.

En idd die laatste zin zie ik ook wel dat is typisch zo'n dom blond foutje van mij. Smile

( saka)

En dan had ik nog een vraag.....Ik zag dit ook bij de vertalingen staan
bildirilmedi, bildiririm ik weet dat het van het werkwoord bilmek afkomt...welke suffixen of achtervoegsels zijn hierdan bij aangeplakt ?
En zou je er a.u.b de uitleg van willen/kunnen geven?
Sorry ik hoop niet dat je denkt pfff wat een ........

Groetjes Meryem.

Laatst aangepast door Hakan op 22-01-2008 19:03, in toaal 2 keer bewerkt

de puntje op de i van "seni" moet er wel bij en bij "ozleyecegim" ook. Ja de laatste zin is wel heel letterlijk vertaald Wink

Voor de rest is het goed hoor geen fouten.

Over "Bildirilmedi"

Het komt van het werkwoord
"Bildirmek" = laten weten, bekend maken
je kan er ook een passieve vorm van maken, te herkennen aan de -il- nl.
"Bildirilmek" = bekendgemaakt worden
Hier bestaat weer een ontkennende vorm van (overigens met alle werkwoorden), te herkennen aan de -me- nl.
"Bildirilmemek"

als je "Bildirilmemek" verbuigt in de voltooide tijd krijg je
1ste persoon enkelvoud Bildirilmedim = ik ben niet bekendgemaakt
2de persoon enkelvoud Bildirilmedin = jij bent niet bekendgemaakt
3de persoon enkelvoud Bildirilmedi = hij/zij/het is niet bekentgemaakt

1ste persoon meervoud Bildirilmedik = wij zijn niet bekendgemaakt
2de persoon meervoud Bildirilmediniz = jullie zijn niet bekendgemaakt
3de persoon meervoud Bildirilmediler = zij zijn niet bekendgemaakt

Ik heb de 3de persoon enkelvoud (Bildirilmedi) gebruikt in de zin.

Over "Bildiririm"
Wederom gaat het hier over
"Bildirmek" (actief, vaststellend)
1.laten weten
2. bekend maken

Er is een vorm in het Turks waarvan ik de naam niet weet, die uitgangen achter een woordje zet en daardoor werkwoord+achtervoegsel samen worden vertaald als =
laten + werkwoord

dus als je bildirmek in die tijdsvorm verbuigt, krijg je het volgende:
1ste p enk. Bildiririm = Ik laat het (het) weten
2de p enk. Bildirirsin = Jij laat het (het) weten
3de p enk. Bildirir = Hij/Zij/Het laat (het) weten

1ste p mv. Bildiririz = Wij laten (het) weten
2de p mv. Bildirirsiniz = Jullie laten (het) weten
3de pv mv. Bildirirler = Zij laten (het) weten

In sommige gevallen kan je het ook met "zullen" vertalen; zoals
"Ik zal het laten weten"

Groeten
Hakan

Nou Hocam, dat is weer een hele uitleg die je gaf.
Hiervoor wil ik je hartelijk heel maar dan ook heel veel bedanken! Maar je bent nog niet van me af hoor Wink

Toch had ik nog een vraagje hierover,ik zag nl.in mijn woordenboek ook staan:

bildirlimek =medegedeeld/bekend/gemeld worden.

En wat jij schreef was:

bildirilmek

Is dit dan het precies het zelfde?
Is dit dan dezelfde vervoeging? en maakt het ook niet uit welke je gebruikt dan?
Graag jouw antwoord.....alvast bedankt.

Groetjes,Meryem.

Nee, "bildirlimek" bestaat niet. Het is een typfout in je woordenboek.

Geen twijfel aan.
Groeten
Hakan

Dankjewel hakan voor het antwoord...pfff hopelijk staat m'n woordenboek niet vol met fouten. Wink

Weet jij trouwens of er een goed boek bestaat waar alle Turkse suffixxen instaan?
Maar dan wel in het Nederlands -Turks ..Ik heb wel een leuke suffix site ontdekt,maar deze is Engels -Turks...En Engels is niet m'n favorite.

Hoşça kalın Meryem.

Nee, ik heb geen boek waarin al die suffixen staan. Als je vaak Turks speekt met mensen leer je het vanzelf. Wink

Ja natuurlijk.

Je kan ze altijd vragen maar aangezien ik geen serieuze cursus heb gevolgd weet ik de namen ervan niet.

Hocam ik had weer een vraag aan jou...Zou je het aan mij kunnen en willen uitleggen lütfen?
Ik zag dit woord

yolladıydın

yollamak- zenden / versturen
yolluyorsun - jij zend / jij verstuurt
yolladın - jij zond - verstuurde / jij hebt gezonden - gestuurd
yolladıydın - ? Welk achtervoegsel wordt hier gebruikt ?
Bana açıklayabılır mısınız lütfen?

Het is verleden tijd, het wordt voornamelijk vertaald met "had ge....", maar in contekst kan het ook als (bijv.) "Ik stuurde" vertaald worden

yolladıydın = jij had gestuurd.

Ben yolladıydım = Ik had gestuurd
Sen yolladıydın = Jij had gestuurd
O yolladı = Hij/Zij/Het had gestuurd

Biz yolladıydık = Wij hadden gestuurd
Siz yolladıydınız = Jullie hadden gestuurd
Onlar yolladıydılar = Zij hadden gestuurd

En eh, even tussendoor:
"açıklayabılır mısınız" is een beetje fout gespeld
"açıklayabilir misiniz" let op de "i" 's Het is een -bilmek werkwoord ( zoals "yapabilmek") en gaat daarom altijd met i Wink

.

Groeten,
Hakan

Graag gedaan Wink

Maakt niet uit hoor iedereen maakt foutjes Wink

. Ik vind het knap van je, dat je zonder Turkse vrienden of bekenden zo goed kan begrijpen wat er bedoeld wordt, zoals de stam kunnen identificeren van werkwoorden.

Mijn complimenten
Hakan

Hoi Hakan zou ik nog iets meer mogen vragen over dat woordje diye ?
Ik kom dit woordje zo vaak tegen,volgens mij gebruiken jullie dat heel veel,..wordt het alleen in de betekenis van "zodat '' gebruikt ? Of zijn er nog meerdere betekenissen /mogelijkheden voor?
Zou je me enkele voorbeelden kunnen en willen geven?
Als je zin of tijd hebt hoor.

Groetjes/Selamlar Meryem

Laatst aangepast door Hakan op 03-07-2007 20:52, in totaal 1 keer bewerkt

Diye wordt regelmatig gebruikt in het Turks
Het kan vertaald worden als
"zodat"
"als"

Cocuğu üşümesin diye kalın mont aldı.
Ze heeft een dikke jas gekocht zodat haar kind het niet koud krijgt.

Je ziet dat de vorm van het werkwoord voor diye verandert. Bij zinnen als deze verandert het werkwoord als volgt: je neemt de stam en plakt de uitgang; -sin, sın, sun sün.

Bij -mek werkwoorden verandert het naar -sin
etmek (doen, laten)- etsin
gitmek (weggaan) - gitsin
yemek (eten)- yesin
denemek (proberen) - denesin

Bij -mak werkwoorden verandert het naar -sın
atmak (gooien, werpen) - atsın
yapmak (maken, doen) - yapsın
basmak (drukken) - bassın
asmak (hangen) - assın
etc.

Maar er zijn natuurlijk uitzonderingen. De klank van de laatste lettergreep voor de stam bepaalt wat de uitgang is. Voorbeeld;
konuşmak (praten) - konuşsun [Het is een -mak werkwoord, maar heeft -sun als uitgang. De laatste lettergreep voor de stam heeft de klank -u- dus congrueert dat zich en wordt de uitgang -sun.]

Nog meer voorbeelden:
görmek (zien) - görsün [hier verandert het naar -sün]
yürümek (lopen) - yürüsün [let op de klank van lettergrepen]
götürmek (brengen) - götürsün

Een andere manier om diye te gebruiken:
Ne yapayim diye düşünmüş.
Hij dacht na over wat hij zou doen

Er kon ook staan
"Ne yapayim?" düşünmüş.
Hij dacht: "Wat zal ik doen?"

Dus hier wordt 'diye' gebruikt om aanhalingstekens weg te halen.

Nog een manier;
wanneer je het woordje 'diye' 2 maal achter elkaar ziet, "diye diye" wordt dat gebruikt om veelvoudige spraak over iets te zeggen. Het woordje diye komt dan van het werkwoord 'demek' (zeggen).

"Bana birsey olmaz" diye diye kaza gecirdi.
Alsmaar zeggend "Mij overkomt niets", heeft hij een ongeluk gehad.

Groetjes

Dank je wel Hakan,voor de goede uitleg.
Allah razı olsun

groetjes Meryem

Sen beni tanimayanlarin dediklerine aldirma

Hakan zou je mij dit kunnen uitleggen,ik snap wel de werkwoorden,maar om die achtervoegsels te begrijpen vind ik soms nog erg lastig.

bv ik zie wel dat het werkwoord tanımak= kennen/verstaan/begrijpen gebruikt werd,
maar kun je het hele werkwoord zonder de letter m gebruiken ? stam + ma = dat is dus tanıma...(kom nl erg vaak in de war door te denken dat er tanima = begrijp niet!/versta niet! / ken niet! (de gebiedende wijs)
dan zie ik een lijmletter " y "
dan "an" (an of en ligt aan de voorafgaande letter) volgens mij vertaal je dat als "die/dat" (of is hier achter gelijk het werkwoork van anlamak ...dus "anlar=''kennen/begrijpen /verstaan (brede tijd) gebruikt? twee werkwoorden achter elkaar geplakt?
en dan nog het laatste achtervoegsel tanımayanların "ın" is dit de vorm van je/ jij vertaal je het zo ? pfff misschien vraag ik weer veel te veel...maar het is ook zo ingewikkeld....niet als je het door hebt hoor Smile

,maar voor je het door hebt.... kusura bakma .... biraz sarışınım Wink

Zou je mij dit hele zinnetje willen of kunnen ontleden + de achtervoegsels die gebruikt zijn....lütfen Hakan.
En heb je deze week geen tijd of zin ,dan is het ook echt geen probleem.
Allah ne muradin varsa versin

Groetjes/Selamlar Meryem

Hoi Meryem,

Het komt van het werkwoord "tanimamak" (niet kennen/niet weten)
Het is dus de negatieve vorm van "tanimak" (ik denk dat je dat wel geleerd hebt).

In het Turks heb je een vorm die vertaald wordt als "degene(n) die" door een achtervoegsel na het werkwoord.

Bij -mak werkwoorden is dit -(y)an.
Bij werkwoorden waarvan de stam op een a, e, i, ı, ö, o, u, ü komt de tussenletter 'y' erbij. Bij elke negatieve vorm van een werkwoord eindigt de stam op een 'a' dus komt er bij negatieve vormen van werkwoorden altijd een 'y'

Dus bijvoorbeeld;
Yapan (yapmak, stam = yap)= degene die doet, maakt
yapmayan (yapmamak, stam = yapma) = degene die niet doet, maakt
Atan (atmak, stam = at) = degene die gooit
atmayan (atmamak, stam is atma) = degene die niet gooit

Bij -mek is het principe hetzelfde, alleen wordt er een 'e' gebruikt
Görmek - görmeyen (zien - degene die niet ziet)
silmek - silmeyen (wissen - degene die niet wist)
bilmek - bilmeyen (weten - degene die niet weet)

-lar of -ler duidt op een meervoud. In het geval van "tanımayanların" is het -lar. Dus;
tanımayanlar = degenen die niet kennen.

En dan is er de -ın
Dit is genitivus (bezittelijk voornaamwoord)
Dus "van degenen die niet kennen"

Het woordje dediklerine zal ik ook even uitleggen
dedikleri = wat zij zeggen
bij "dediklerine" wordt de naamval 'dativus' gebruikt (voor, aan, bij op, etc.)

Als we dit nu in het zinnetje invoegen:
Sen = jij
beni = mij
tanımayanların = van degenen die niet kennen
dediklerine = (aan/bij/op/voor) wat zij zeggen, hun gepraat
aldırma = (komt van alırmamak [+ dat]) let niet op ...... !

Als je de zin in een kloppende Nederlandse zin zet:
Let niet op wat degenen zeggen die mij niet kennen.

Voila

Nou Hakan dat heb je weer geweldig goed uit gelegd zeg!

Ik denk dat meerdere personen hier iets aan jou uitleg hebben, heel lief van je dat je het zo duidelijk iedere keer weer opnieuw uitlegd.
Ik heb wel een Turks lesboek,maar jou uitleg snap ik beter,dan het hele boek. Smile

Selamlar Meryem.

Merhaba Hakan, jij weet nogal erg veel,
(niet een beetje, heeeeel erg veel....alles !) Wink

Waarom wordt er "seni özledim" vertaald als "ik mis jou" terwijl het toch de verleden tijdsvorm heeft, en ik het zou vertalen naar ''ik heb je gemist".
Ik zie wel vaker dat dingen in het verleden worden geschreven maar vertaald worden in het heden.
Ik vind dit nl. erg verwarrend.
Weet jij het juiste antwoord aan mij te vertellen?

Selamlar Meryem.

Hoi Meryem,

"Seni özledim" wordt inderdaad vertaald met 'Ik mis je'.
Dit is omdat "özlemek" gebruikt wordt wanneer iets of iemand een tijd weg is geweest, en wanneer er met die persoon weer gesproken wordt of die personen zien elkaar weer, dan is het "gemis" verleden tijd, want er is weer contact met de andere persoon.

Wanneer je iemand tegenkomt die je al jaren niet hebt gezien zegt men ook niet "Ik mis je", maar men zegt: "Ik heb je gemist". Want er is dan jaren geen contact geweest en op het moment van wederzien weer wel.

Ik weet geen andere voorbeeld te noemen waarbij de verleden tijd wordt vertaald als de tegenwoordige, het spijt me hiervoor.
Groetjes Wink

Hakan

Bedankt Hakan voor je snelle reaktie.
Neem nou bijvoorbeeld: " susadim "...dat zie ik ook weer vertaald als tegenwoordige tijdsvorm " ik heb dorst " terwijl ik het zou vetralen als:" ik had dorst/ik heb dorst gehad "

En bijvoorbeeld, " anladım " . Volgens mij staat hier dan weer : "ik heb begrepen/ik had begrepen " maar het word ook in mijn turkse leerboek als " ik begrijp het " vertaald.

Hoe kan dat dan?
Of weten ze zelf niet wat ze schrijven?
En kun je dan seni özledim zowel als " ik heb je gemist " als ook " ik mis je " vertalen?
En dit is volgens mij echt de verleden tijdsvorm toch?

En kan er dan niet beter seni özlüyordum gechreven worden? (grammatikaal bedoel ik dan)
is özlüyordum onvoltooid verleden tijd (ovt) ?
Deze geeft een handeling weer die in het verleden plaatsvond, en waarvan het `afgerond zijn` niet nadrukkelijk aanwezig is.

Groetjes Meryem

Dank je voor het antwoord...Heb jij een cursus gevolgd, of uit welk boek heb jij het Turks geleerd?

Groetjes Meryem

Hallo Hakan,ik zag een vertaling van jou,en ik ken dat woordje in dit stukje van de zin niet
"ha şimdi bi çabuk ( Het vet gedrukte woordje )
Zou je mij dat kunnen en willen vertellen?

biraz cabuk ....even vlug/snel

Eylul schreef:
Ik moet heel even hard werken om zo wat eerder naar je toe te kunnen!

ha şimdi bi çabuk işimi bitireyim öylece daha erken gelirim sana!

Groetjes Meryem